| Canxi, 20Ca |
|---|
 |
 |
| Tính chất chung |
|---|
| Tên, ký hiệu | Canxi, Ca |
|---|
| Hình dạng | Ánh kim xám bạc |
|---|
| Canxi trong bảng tuần hoàn |
|---|
|
| Số nguyên tử (Z) | 20 |
|---|
| Khối lượng nguyên tử chuẩn (±) (Ar) | 40,078(4) |
|---|
| Phân loại | kim loại kiềm thổ |
|---|
| Nhóm, phân lớp | 2, s |
|---|
| Chu kỳ | Chu kỳ 4 |
|---|
| Cấu hình electron | [Ar] 4s2 |
|---|
mỗi lớp | 2, 8, 8, 2 |
|---|
| Tính chất vật lý |
|---|
| Màu sắc | Ánh kim xám bạc |
|---|
| Trạng thái vật chất | Chất rắn |
|---|
| Nhiệt độ nóng chảy | 1115 K (842 °C, 1548 °F) |
|---|
| Nhiệt độ sôi | 1757 K (1484 °C, 2703 °F) |
|---|
| Mật độ | 1,55 g·cm−3 (ở 0 °C, 101.325 kPa) |
|---|
| Mật độ ở thể lỏng | ở nhiệt độ nóng chảy: 1,378 g·cm−3 |
|---|
| Nhiệt lượng nóng chảy | 8,54 |
|---|
| Nhiệt bay hơi | 154,7 kJ·mol−1 |
|---|
| Nhiệt dung | 25,929 J·mol−1·K−1 |
|---|
Áp suất hơi | P (Pa) | 1 | 10 | 100 | 1 k | 10 k | 100 k | | ở T (K) | 864 | 956 | 1071 | 1227 | 1443 | 1755 |
|
| Tính chất nguyên tử |
|---|
| Trạng thái ôxy hóa | +2, +1[1] Bazơ mạnh |
|---|
| Độ âm điện | 1,00 (Thang Pauling) |
|---|
| Năng lượng ion hóa | Thứ nhất: 589.8 kJ·mol−1
Thứ hai: 1145.4 kJ·mol−1
Thứ ba: 4912.4 kJ·mol−1 |
|---|
| Bán kính cộng hoá trị | thực nghiệm: 197 pm |
|---|
| Bán kính liên kết cộng hóa trị | 176±10 pm |
|---|
| Bán kính van der Waals | 231 pm |
|---|
| Thông tin khác |
|---|
| Cấu trúc tinh thể | Lập phương tâm mặt |
|---|
| Vận tốc âm thanh | que mỏng: 3810 m·s−1 (ở 20 °C) |
|---|
| Độ giãn nở nhiệt | 22,3 µm·m−1·K−1 (ở 25 °C) |
|---|
| Độ dẫn nhiệt | 201 W·m−1·K−1 |
|---|
| Điện trở suất | ở 20 °C: 33,6 n Ω·m |
|---|
| Tính chất từ | Nghịch từ |
|---|
| Mô đun Young | 20 GPa |
|---|
| Mô đun cắt | 7,4 GPa |
|---|
| Mô đun nén | 17 GPa |
|---|
| Hệ số Poisson | 0,31 |
|---|
| Độ cứng theo thang Mohs | 1,75 |
|---|
| Độ cứng theo thang Brinell | 167 MPa |
|---|
| Số đăng ký CAS | 7440-70-2 |
|---|
| Đồng vị ổn định nhất |
|---|
| Bài chính: Đồng vị của Canxi |
| iso | NA | Chu kỳ bán rã | DM | DE (MeV) | DP |
|---|
| 40Ca | 96.941% | 40Ca ổn định với 20 neutron | | 41Ca | Tổng hợp | 1,03×105 năm | ε | - | 41K | | 42Ca | 0.647% | 42Ca ổn định với 22 neutron | | 43Ca | 0.135% | 43Ca ổn định với 23 neutron | | 44Ca | 2.086% | 44Ca ổn định với 24 neutron | | 45Ca | Tổng hợp | 162,7 ngày | | 0.258 | 45Sc | | 46Ca | 0.004% | >2.8×1015 năm | | ? | 46Ti | | 47Ca | Tổng hợp | 4,536 ngày | | 0.694, 1.99 | 47Sc | | γ | 1.297 | - | | 48Ca | 0.187% | >4×1019 năm | | ? | 48Ti |
|
Canxi (bắt nguồn từ từ tiếng Pháp calcium /kalsjɔm/),[2] còn được viết là can-xi,[2] là nguyên tố hoá học ký hiệu Ca, số thứ tự 20 trong bảng tuần hoàn. Nó là một kim loại kiềm thổ có nguyên tử khối là 40.
Canxi là nguyên tố thiết yếu cho sinh vật sống, đặc biệt trong sinh lý học tế bào và tồn tại dưới 3 dạng trong máu: 50% dưới dạng ion Ca++, gần 50% kết hợp với protein huyết tương, chủ yếu là albumin và chỉ còn rất ít dưới dạng phức hợp với phosphat, citrat, carbonat. Ở đây có sự di chuyển ion Ca2+ vào và ra khỏi tế bào chất có vai trò mang tính hiệu cho nhiều quá trình tế bào. Là một khoáng chất chính trong việc tạo xương, răng và vỏ sò, canxi là kim loại phổ biến nhất về khối lượng có trong nhiều loài động vật.
