An Mhongóilis

English: Mongolian language

Mongóilis (монгол Mongol Mongɣul)
Á labhairt:	An Mhongóil, An tSín, An Chirgeastáin, An Rúis
Réigiún:	An Áise
Cainteoirí san Iomlán:	5,700,000
Rang:	~
Líne ghinealaigh:	Teangacha Altaecha  Teangacha Mongólacha   Oirthearach    Oirat-Khalkha     Khalkha-Buiriátach      Túvais
Stádas Oifigiúil
Teanga Oifigiúil:	na Mongóile, na Síne (an Onn-Mhongóil)
Foras Pleanála Teanga:	Níl údarás teanga ann
Cóid teangeolaíocha
ISO 639-1	mn
ISO 639-2	mon
ISO 639-3	mon
Amharc ar: Teanga – Liosta Teangacha

Teanga Mhongólach is ea an Mhongóilis. Is í teanga oifigiúil na Mongóile í, áit a bhfuil sí á labhairt ag corradh is 2 mhilliún duine. Is í an aibítir Choireallach a úsáidtear leis an Mongóilis a scríobh sa Mhongóil féin, ach is í an aibítir Mhongólach atá in úsáid sa tSín. Le fírinne, is deacair a rá, an canúintí nó teangacha Mongólacha iad na leaganacha den teanga a labhraítear sa tSín. Sa Mhongóil féin, tá caighdeán na Mongóilise bunaithe ar an gcanúint a labhraítear sa stát sin, is é sin, an "Chalcha-Mhongóilis". Na Mongólaigh sa tSín, áfach, úsáideann siad i gcónaí an caighdeán clasaiceach a théann leis an aibítir Mhongólach. Tá sé i gceist ag na Mongólaigh sa Mhongóil féin cromadh ar ais ar a gcuid seanlitreach a úsáid, ach níor éirigh leis an athrú seo go rómhaith fós. Tá an scríbhneoireacht Chlasaiceach á múineadh sna scoileanna inniu, agus súil leis go rachaidh sí in úsáid níos forleithne de réir a chéile.

Teanga tháite ghreamaitheach í an Mhongóilis, is é sin, teanga shintéiseach, agus mar sin, is minic a chuirtear iarmhír i ndiaidh a chéile le tamhan an fhocail chun foirmeacha gramadaí a chruthú nó focail nua a fhréamhú. Tá deilbhíocht shaibhir ag na briathra, ó thaobh na n-aimsirí, na modhanna agus na rangabhálacha de, ach ní chuirtear pearsa an ainmní in iúl le haon iarmhír ar leith - caithfidh tú an t-ainmní a lua. (Is é sin, níl foirm sa Mhongóilis cosúil le "labhraím" na Gaeilge - caithfidh tú "labhraíonn mé" a rá.) Maidir leis na hainmfhocail, tá ocht dtuiseal acu: an t-ainmneach, an ginideach, an tabharthach, an t-áinsíoch, an t-ochslaíoch, an t-uirliseach, an tionlacthach, agus an treóch.

Fuair an Mhongóilis a lán focal ar iasacht ó theangacha an réigiúin: an Tibéidis, an tSean-Tuircic, an tSanscrait, na teangacha Tungúsacha, agus an tSínis. Le déanaí, is iad an Béarla agus an Rúisis a fuair an lámh in uachtar mar fhoinsí iasachta - sa Mhongóil féin, ar a laghad. Tá coiste téarmaíochta ag stát na Mongóile ag soláthar téarmaí aistrithe, agus mar sin, tá an Mhongóilis réasúnta glan ó iasachtaí nua-aimseartha. Scéal eile, ar ndóigh, gur aistriúcháin focal ar fhocal ar na téarmaí coimhthíocha iad na téarmaí nuachumtha go minic.

Is síol é an t-alt seo. , chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh.