اوروپا بیرلیگی |
 | بو مقاله‌نی |
| اوروپابیرلیگی European Union | |||
|---|---|---|---|
| |||
| میلی شوعار: «چئشیدلی‌لیک‌ده بیرلیک»[۱][۲][۳] | |||
 | |||
۲۴ دیل
| |||
| گروه(های) نژادی | اوروپابیرلیگی‌نین اؤلکه‌لری | ||
| نوع | |||
| حوکومت نوعو | • اوروپا کومیسیونون صدری • اوروپا پارلامنتی‌نین پئریزیدنتی | ||
| حاکیملر آدی | ژان کلود یونکر (EPP) آنتونیو تاجانی (EPP) | ||
• پاریس موقاوله‌سی • رم موقاوله‌سی • ادغام موقاوله‌سی • ماستریخت سازیشس • لیسبون موقاوله‌سی | ۲۳ ژوئیه ۱۹۵۲ ۱ ژانویه ۱۹۵۸ ۱ ژوئیه ۱۹۶۷ ۱ نوْوامبر ۱۹۹۳ ۱ دسامبر ۲۰۰۹ | ||
| - | ساحه | ۴٬۳۸۱٬۳۷۶کیلومتر مربع ( | |
| جمعیت | |||
| - | جمعیت تخمینی (۲۰۱۲) | ۵۰۷٬۸۹۰٬۱۹۱[۶] (۳) | |
| - | جمعیت سیخلیغی | ۱۱۶٫۲/km | |
| عومومی یوردایچی محصول | (تخمین ) | ||
| - | مجموع | ۳۶٬۳۹۳ دلار[۷] (اون‌آلتینجی) | |
| - | آدام‌باشینا | ۱۸٫۴۵۱ تریلیون دولار[۸] (بیرینجی) | |
| جینی (۲۰۱۰) | ۳۰٫۴[۹](متوسط) | ||
EUR) | |||
| ساعات قورشاغی | ۰+ تا ۲+ | ||
| - | یای (DST) | ۱+ تا ۳+ (دونیا ساعاتی) | |
| ۱+ تا ۳+ | |||
| اینترنت دومینی | .eu | ||
اوروپابیرلیگی و یا اوروپاایتیفاقی[۱۰]
اوروپاایتتیفاقی یادا قیساجا آ. ا(EU)، ایگیرمی یئددی عوضو اؤلکه‌دن عیبارت اوْلان و توْرپاق‌لاری بؤیوک اؤلچوده اوروپاقاره‌سینده اوْلان سیاسی و ایقتیصادی بیر تشکیلاتلانمادیر. ۱۹۹۲-جی ایلده، اوروپاایتتیفاقی موقاویله‌سی اولاراق دا بیلینن ماستریخت آنلاشماسی‌نین قووه‌یه مینمه‌سی نتیجه سینده، وار اوْلان اوروپاایقتیصادی ایتتیفاقینه یئنی وظیفه و مسولییت ساحه‌لری یوکلنمه‌سی‌له قورولموش‌دور. تخمیناً ۵۰۰ میلیونلوق اهالی‌سی‌له اوروپاایتتیفاقی، دونیا اؤلکه‌لری‌نین عومومی داخیلی محصول (نومینال / اسمی) گؤره سیرالانماسین‌دان نومینال عومومی داخیلی حاصیلاسی‌نین% ۳۰ حیصّه‌سی‌نی مئیدانا گتیرر. (۱۶٫۸ تریلیون آبش $)[۱۱]
اوروپاایتتیفاقی، بوتون عوضو اؤلکه‌لری باغلایان ایستاندارد قانون‌لار واسیطه‌سی‌له، اینسان، اشیا، خیدمت و سرمایه دؤورانی (آخینی-جریانی) آزادلیق‌لاری‌نی ایحاطه ائدن بیر اورتاق بازار (تک بازار) توسعه ائتدیرمیش‌دیر.[۱۲] بیرلیک ایچینده کند تصرروفاتی، بالیق‌چی‌لیق و رئجیونال توسعه سیاست‌لرین‌دن عیبارت اوْلان اورتاق بیر تیجارت سیاستی اوْلونور.[۱۳] بیرلیگه عوضو اؤلکه‌لرین اون بئشی، آورو (یورو) آدی‌ایله خاطیرلانان اورتاق پول واحیدی ایستیفاده ائتمه‌یه باشلامیش‌دیر. اوروپاایتتیفاقی، عوضو اؤلکه‌لرینی دونیا تیجارت تشکیلاتینا، گ. ۸ (G۸–۸ بویوک دوولت‌لرین قورپو) زیروه‌لرینده و بیرلشمیش میلّت‌لرده تمثیل ائده‌رک خاریجی سیاستینده‌ده رول اویناییر. ایتتیفاقین ایگیرمی یئددی عوضوون‌دن ایگیرمی بیری ناتو-نون دا عوضوودور. شئنگئن (Schengen) موقاویله‌سی اویغون اولاراق بیرلیک عوضوو اؤلکه‌لر آراسیندا پاسپورت ایداره‌سی‌نین قالدیریلماسینین دا آراسیندا اوْلدوغو بیر چوْخ محکمه مؤوضوع و داخیلی ایش‌لری تنظیم‌لمه‌لرینده اوروپاایتتیفاقی‌نین پایی اولور.[۱۴]
اوروپاایتتیفاقی، دؤولت‌لر آراسی و چوْخ میلّت‌لی بیر مئیدانا گلمه‌دیر. بیرلیک ایچینده کیمی مؤوضوع‌لاردا دؤولت‌لر آراسی راضیلاشما و فیکیر ایتتیفاقی لازیمدیر. آنجاق موعه‌ایه‌ن وضعیت‌لرده میلّت اوستو رهبرلیک اورقان‌لاری، عوضولرین موقاویله‌سی اولمادان دا قرارا وئره بیلر. اوروپاایتتیفاقی‌نین بۇ تیپ حاق‌لارا صاحیب اهمیت‌لی رهبرلیک واحیدلری اوروپاکومیسسیاسی، اوروپاپارلامئنتی، اوروپاایتتیفاقی شوراسی، لیدئرلر ساممیتی (اجلاس سران)، اوروپاعدالت محکمه‌سی و اوروپامرکزی بانکی‌نینمجلیسی، اوروپاایتتیفاقی وطنداش‌لاری بئش ایل‌دن بیر سس وئرمه اوصولوایله سئچرلر.
اوروپاایتتیفاقی‌نین تمل‌لری ۱۹۵۱-جی ایلده، آلتی اؤلکه‌نین ایشتیراکی ایله یارادیلان اوروپاکؤمور و پولاد ایتتیفاقی‌نین و ۱۹۵۷ روما سازیشینه اساس‌لانیر. او دؤوردن بۇ یانا، بیرلیک یئنی عوضولرین ایشتیراک‌لاری‌یلا اؤلچو اولاراق بؤیوموش؛ وار اوْلان صلاحییت‌لرینه یئنی وظیفه و مسولییت ساحه‌لری علاوه ائده‌رک ده گوجونو آرتیرمیش‌دیر. عوضو دؤولت‌لر دسامبر ۲۰۰۷-جی ایلده، ایتتیفاقین بۇ گونه قدر ائتدیگی موقاویله‌لر و قانونی قورولوشونو یئنیلمک و یاخشی‌لاش‌دیرماق مقصدی‌له لیسبون موقاویله‌سی ایمضالانمیش‌دیر. لیسبون سازیشی‌نین تصدیق‌لنمه و عمله گیرمه پروسسی‌نین ۲۰۰۸-جی ایلین ایچینده اولماسی اونگورولموش‌سه (تجویز) ده ایرلاندیادا، موقاویله‌نین تصدیق‌لنمه‌سی اوچون ائدیلن خالق‌اویلاماسی‌نین (رئفراندوم/همه‌پرسی) ایلک مرحله‌ده منفی نتیجه‌لنمه‌سی قبول مۆدت ینی گئجیک‌دیرمیش‌دیر.
